«دادگاه نورنبرگ» چگونه تشکیل شد؟/ قضاوت براساس رای مخاطبان

خبرگزاری مهر- گروه هنر- آروین موذن‌زاده: ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با سپری کردن بیش از ۴ دهه پا به قرنی تازه گذاشت؛ در این عمر سپری شده ۴۳ ساله، آثار مختلفی با موضوعاتی متنوع از دفاع مقدسی، دینی، کمدی، اجتماعی و … تولید و در سالن‌های تئاتر به صحنه رفتند. برخی از این آثار بسیار جریان ساز بودند و برخی آثار خاطره‌انگیز و پرمخاطب.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاید خالی از لطف نباشد مروری داشته باشیم بر آثاری که طی دهه‌های ۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ تولید و اجرا شدند، روندی که این آثار برای تمرین و تولید طی کردند، گروهی که در تولید و اجرای اثر حضور داشتند و دیدن تصاویر این اجراها اعم از عکس یا فیلم.

از این رو در گروه هنر خبرگزاری مهر تصمیم بر این شد که از آغاز سال ۱۴۰۰ با جمع‌آوری اطلاعات مختلف اجراهای ۴ دهه گذشته، مروری بر تولیدات تئاتر ایران در این بازه زمانی داشته باشیم.

در هفتمین گام از مرور «چهار دهه خاطرات صحنه» سراغ نمایش «دادگاه نورنبرگ» به کارگردانی منیژه محامدی رفته‌ایم.

نمایش «دادگاه نورنبرگ» به کارگردانی منیژه محامدی

نمایش «دادگاه نورنبرگ» کاری از گروه تئاتر «پیوند» نوشته محمد اسکندری و به کارگردانی منیژه محامدی بود که از ۹ شهریور تا ۲۴ مهر ۱۳۷۷ در سالن چهارسوی مجموعه تئاترشهر به صحنه رفت و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. محامدی در این اجرای نمایشی که به دادرسی جنایات جنگی در دادگاه نظامی نورنبرگ می‌پرداخت و براساس اتفاقات واقعی نوشته شده بود دست به نوآوری‌هایی زد که در آن زمان نمایش را به اجرایی متفاوت و آوانگارد تبدیل کرد. تبدیل سالن انتظار چهارسو به کافه تریا و حضور بازیگران و تماشاگران نمایش در میانه اجرا به منظور وقت استراحت برای نهایی شدن رای دادگاه در این فضا و همچنین مشارکت مخاطبان در فرجام شخصیت اصلی نمایش و تاثیر رای آنها در سرنوشت او از دیگر ویژگی‌های این اثر نمایشی بود.

در نمایش «دادگاه نورنبرگ» هنرمندان شناخته شده زیادی از جمله ایرج راد، محمد اسکندری، اصغر همت، فرخ نعمتی، محسن زهتاب، محمد شیری، رضا مختاری، هوشنگ قوانلو، فریبرز سمندرپور، فریماه فرجامی و … حضور داشتند. از جمله دیگر بازیگران نمایش می‌توان به سامان محمدی، شیرین زندی، ژورا مددیان، هوپند لشگری، رامونا شاه، ایمان ذوقی، ماهیار کشور دوست، مریم اعتمادی اشاره کرد.

دادگاه نورنبرگ به مجموعه‌ای از دادرسی‌های نظامی گفته می‌شود که پس از جنگ جهانی دوم به‌وسیله متفقین و تحت قوانین بین‌المللی و قوانین جنگ برگزار شد. بیشترین اهمیت این دادگاه در دادرسی آن دسته از اعضای برجسته رهبری سیاسی، نظامی، قضایی و اقتصادی آلمان نازی بود که هولوکاست و دیگر جنایت‌های جنگی را برنامه‌ریزی و اجرا کردند، یا به‌نحو دیگری در آنها دست داشتند. دادرسی‌ها در شهر نورنبرگ آلمان برگزار شد و حکم‌هایی که در آن صادر شد، نقطه گذار از قوانین کلاسیک به قوانین معاصر بین‌المللی است.

نخستین و مهم‌ترینِ این دادرسی‌ها، دادرسی جنایتکاران جنگی مهم در دادگاه نظامی بین‌المللی (IMT) بود. نورمن بیرکِت، یکی از قضات بریتانیایی حاضر در این دادرسی، آن را «بزرگ‌ترین دادرسی در تاریخ» دانست. در این دادگاه که از ۲۰ نوامبر ۱۹۴۵ تا ۱ اکتبر ۱۹۴۶ طول کشید، ۲۴ تن از مهم‌ترین رهبران سیاسی و نظامی رایش سوم دادرسی شدند.

محمد اسکندری ایده نگارش نمایشنامه «دادگاه نورنبرگ» را از کتاب «محاکمه در نورنبرگ» گرفته بود. در این نمایشنامه به جای نمایش محاکمه همه سران آلمان نازی یک نفر یعنی رییس دادگستری رایس سوم به نمایندگی از جنایتکاران دیگر محاکمه می‌شود. وی در واقعیت به ۲۰ سال زندان محکوم می‌شود اما در این نمایش سرنوشتش براساس آرای مخاطبان در هر شب از اجرا رقم می‌خورد.

روایت منیژه محامدی از اجرای «دادگاه نورنبرگ»

منیژه محامدی کارگردان این اثر نمایشی درباره روند شکل‌گیری این نمایش در آن سال‌ها به خبرنگار مهر گفت: من بعد از انقلاب و قبل از بازگشت دوباره‌ام در سال ۶۵ به آمریکا ۷ تئاتر کار کردم و ۲ نمایشم هم به ثمر نرسیدند. نمایش «دادگاه نورنبرگ» جزو نمایش‌هایی بود که قرار بود قبل از رفتنم به آمریکا روی صحنه ببرم که امکانش فراهم نشد و آن زمان قرار بود خانم جمیله شیخی نقش رییس دادگاه را بازی کند. تا اینکه بعد از بازگشتم به ایران در سال ۷۳ من به مرکز هنرهای نمایشی مراجعه کردم و گفتم من استخدام رسمی اداره تئاتر بودم و حالا بعد از چند سال به ایران برگشتم و می‌خواهم کار کنم اما رییس آن زمان مرکز هنرهای نمایشی که فردی به نام رحیم برزگر بود به من گفت «ما اصلاً احتیاج به تئاتر نداریم» و من هم عصبانی شدم و از آنجا بیرون آمدم.

وی ادامه داد: دو نمایشنامه‌ای را هم که یکی از آنها «دادگاه نورنبرگ» بود و برای اجرا ارائه داده بودم، کلاً بی جواب ماند. در این فاصله من تئاتر کار نکردم اما در تلویزیون فعال بودم و یک سریال برای نوجوانان ساختم و تله تئاتر «خانه عروسک» ایبسن را هم کارگردانی کردم. همزمان در دانشگاه‌های مختلف هم تدریس می‌کردم.

وی ادامه داد: بعدها فضا برای تئاتر کار کردن متفاوت شد. آن زمان حسین سلیمی که پیش از این در تلویزیون بود به عنوان رئیس مرکز هنرهای نمایشی انتخاب شد و به من پیشنهاد داد همان نمایشی را که قرار بود در تلویزیون کار کنم برای اجرای صحنه‌ای آماده کنم. بعد از این پیشنهاد با شهره سلطانی نمایش تک نفره «روز از نو» را کار کردیم که نمایش خیلی خوبی هم بود و سلطانی برای بازی در این کار جایزه گرفت. بعد از آن بود که «دادگاه نورنبرگ» را پیشنهاد دادم که پذیرفتند و نمایش بسیار خوبی از کار درآمد و حتی بعد از پایان اجرا هم به ما پیشنهاد دادند که اجرا را در سالن اصلی تئاترشهر ادامه بدهیم اما نمایش مناسب اجرا در سالنی بزرگ نبود.

کارگردان «تبرئه شده» درباره استفاده از سالن انتظار چهارسو برای نمایش توضیح داد: آن زمان هنوز سالن انتظار چهارسو تبدیل به کافه نشده بود و ایده کافه تریا از نمایش ما شروع شد. سالن نمایش درست شبیه به دادگاه درست شده بود و حتی میله‌هایی هم که در حال حاضر در بالکن و کنار صندلی‌ها در سالن چهارسو وجود دارد از همان زمان به یادگار مانده است. متهم اصلی نمایش که ایرج راد نقشش را ایفا می‌کرد در کل اجرا پشت به تماشاگران نشسته بود و تنها در ۲۰ دقیقه پایانی بلند می‌شد و از خودش دفاع می‌کرد.

وی افزود: نمایش راوی داشت و در نیمه‌های اجرا از تماشاگران درخواست می‌کرد که برای وقت استراحت بین دادگاه از سالن خارج و به کافه تریا بیایند که نمایش نیز در آنجا ادامه پیدا می‌کرد و موزیک و پذیرایی از حضار انجام می‌شد. در این میان پلاک‌هایی به تماشاگران داده می‌شد که بعد از بازگشتشان به درون سالن و فضای دادگاه در پایان نمایش با این پلاک‌ها رای نهایی را می‌دادند و با توجه به رای مردم نمایش هر شب به یک شکل پایان می‌پذیرفت.

محامدی در پایان صحبت‌هایش درباره استقبال مخاطبان از نمایش یادآور شد: نمایش با استقبال بسیار خوبی روبرو شد و هر شب بیشتر از ظرفیت تماشاگر داشتیم اما به دلیل اینکه بعد از کار ما نوبت به اجرای نمایش دیگری بود، نتوانستیم کار را ادامه دهیم.

عوامل نمایش «دادگاه نورنبرگ» عبارتند از: نویسنده: محمد اسکندری، کارگردان: منیژه محامدی، طراح صحنه: علی اصغر مصورزاده، دستیار طراح صحنه: پیام صبحی، عکاس: مریم تاجیک، طراح گریم: ماریا حاجیها، دستیار اول کارگردان: ارشام مودبیان، طراح پوستر، بروشور و اقلام تبلیغاتی: علی اصغر مصورزاده، طراح لباس: بهیه خوشنویسان، دستیار طراح لباس: مریم غیورزاده، شراره قربانی، ماهیار کشوردوست، مدیر صحنه: ارشام مودبیان، منشی صحنه: پیام صبحی، اردشیر افشین راد.

کد خبر 5210646 آروین موذن زاده

منبع: مهر

کلیدواژه: منیژه محامدی محمد اسکندری اصغر همت ایرج راد حسین سلیمی تئاتر شهر تئاتر ایران موسیقی ایرانی عبدالوهاب شهیدی فیلم سینمایی پیام تسلیت سریال ایرانی فیلم کوتاه ویروس کرونا درگذشت چهره ها انیمیشن برنامه تلویزیونی تئاتر ایران شبکه سه سیما عید سعید فطر دادگاه نورنبرگ منیژه محامدی محمد اسکندری آن زمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۰۶۱۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عمارت نوفل لوشاتو میزبان چه نمایش‌هایی است؟/ تاریخ فرهنگ و هنر ایران، مدیون کیمیایی است

عمارت نوفل لوشاتو میزبان نمایش‌های جدیدی است که برخی از روز گذشته و برخی از امروز اجرا‌های خود را آغاز کرده‌اند. از این رو به معرفی نمایش‌های تئاتری روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو خواهیم پرداخت.

نمایش «مرگ با طعم نسکافه»

نمایش «مرگ با طعم نسکافه» به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی با حضور مسعود کیمیایی، مجید مظفری، جواد طوسی و استقبال بی‌نظیر مخاطبان اجرای خود را در عمارت نوفل‌شاتو آغاز کرد.

بابک صحرایی پس از پایان اجرای شب اول، در صحبت‌هایی گفت: امشب اسطوره تکرار نشدنی فرهنگ و هنر ما در اینجا حضور دارد. بزرگمردی که سینمای حقیقی را در ایران پایه‌گزاری کرد و بیشتر از ۵۰ سال است که روی بلندترین قله هنر ایران ایستاده است. تاریخ فرهنگ و هنر ایران تا همیشه مدیون ایشان خواهد بود. افتخار این را داریم که امشب نمایش خود را به استاد مسعود کیمیایی تقدیم کنیم.

او افزود: علاوه بر آقای کیمیایی، امروز میزبان جناب مجید مظفری هستیم. او بازیگری است که من از نوجوانی طرفدارش بودم. همچنین از حضور جناب جواد طوسی (منتقد سینما) و رحیم نوه‌سی (نقاش) نیز تشکر می‌کنم.

کارگردان نمایش «مرگ با طعم نسکافه» در ادامه صحبت‌هایش، از همه عواملی که در شکل‌گیری این نمایش او را یاری رسانده‌اند، تشکر کرد.

«مرگ با طعم نسکافه»، نمایشی ۶ پرده‌ای است که با استفاده از کلید واژه‌های مهم زندگی به روایتِ برش‌های دراماتیک در زمان حال، دهه سی و صد سال گذشته می‌پردازد. از نکات جالب توجه این اجرا، حضور پررنگ موسیقی است.

بهنام شرفی، نیکی مظفری، گل ناز عباسی، بهراد محمدی، روشنک رضایی مهر و بابک صحرایی بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند. همچنین محمدرضا عیوضی و مسعود امامی به عنوان خواننده - بازیگر در این اجرا حضور دارند.

از دیگر عوامل این اثر می‌توان به مجری طرح: نازنین صحرایی، طراح صحنه و لباس: منیره ملکی، طراح گریم: مهتاب حسنی، طراح حرکت: مهرگان بذرافشان، بازیگران فرم: مهرگان بذرافشان، روشنک رضایی‌مهر، حدیث محمودوف، ملینا مشایخ، آویسا شریفی، موسیقی متن: ستار اورکی، سرپرست موسیقی زنده: امیر مهراد، آهنگساز قطعات باکلام: حامی، علی موثقی، امیرعباس حسن زاده، تنظیم کننده قطعات باکلام: حامی، علی موثقی، امیر مهراد، نوازندگان: صادق نورانی، محمدرضا بختیاری، فرناز ساحری و روزبه سیاه منصوری، دستیار کارگردان: شهرزاد پورفرد، عکاس و طراح پوستر: کیارش کاویان و مدیر روابط عمومی و مشاور رسانه‌ای: حامد قریب اشاره کرد.

نمایش «دیوان تئاترال»

«دیوان تئاترال» نوشته محمود استادمحمد، به کارگردانی ایمان راد و ایمان حاج‌عظیمیان از ۱۷ اردیبهشت تا ۲۵ خرداد، هر روز ساعت ۱۷:۴۵ به مدت ۷۰ دقیقه در عمارت نوفل‌لوشاتو اجرا می‌شود.

منصوره بنی احمد، ایمان حاج عظیمیان، ایمان راد، علی رضوانی، شهرزاد سادات صدر هاشمی، کیمیا سامنی، هلنا سعادت، شکیلا علی مردانی، حمید فرجادی، پارمین قدیری، مریم قربانی، قاسم قنبری، آیناز کاوند، فاطمه زهرا مغانلو، سینا مجد، امیر مرسلی و ایلیا موهبتی بازیگرانی هستند که در این نمایش ایفای نقش کرده‌اند.

شایان ذکر است این نمایش اولین فعالیت حرفه‌ای گروه هنری مهشید به سرپرستی ایمان راد است.

دیگر عوامل این نمایش عبارتند از: مجری طرح: شهاب شریفی، نوازنده:  مانی مهربان، طراح گریم: سوگل بهرام‌پور، طراح صحنه: شهاب شریفی، طراح لباس: هنگامه ذوذهب، طراح پوستر و گرافیست: الهه معینی، دستیاران کارگردان: نگار خانی پور، مسعود محمدنیا، دستیاران صحنه: محراب عامریان، علی خاکپور، مریم اشرف زاده، دستیار لباس: تینا عبدالحسینی، مجریان گریم: نسترن مجد، هلنا سعادت، عکاس: دنا جم، حمید بازاری.

نمایش «خرده جنایت‌های زن و شوهری»

نمایش «خرده جنایت‌های زن و شوهری» نوشته اریک امانوئل اشمیت، با ترجمه محمود بهفروزی و به کارگردانی پریسا مقدم تا ۲۴ اردیبهشت ماه هر شب ساعت ۲۰ اجرا می‌شود.

بهنام فرزام،  امیدعلی رحمانی، پریسا مقدم بازیگرانی هستند که در این نمایش ایفای نقش کرده‌اند.

همچنین کنسرت نمایش «مرگ با طعم نسکافه» به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی از ۱۶ اردیبهشت ساعت ۱۹:۳۰ در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه نمایش رفته که پیش فروش روز‌های نخست آن با استقبال مخاطبان روبه رو شده است.

بهنام شرفی،  نیکی مظفری،  گل ناز عباسی،  بهراد محمدی،  روشنک رضایی مهر و بابک صحرایی بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداخته‌اند.

همچنین محمدرضا عیوضی و مسعود امامی به عنوان خواننده - بازیگر در این اجرا حضور دارند.

نمایش «شورش ذهن» 

نمایش «شورش ذهن» به نویسندگی و کارگردانی محمد یغمایی و تهیه‌کنندگی مهدی تیمورزاده از ۱۶ اردیبهشت در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه نمایش رفته است.

«شورش ذهن» یک فانتزی سیاه درباره افسری است که متوجه نقشه فرمانده‌اش برای حمله اتمی به ژاپن می‌شود.

در خلاصه داستان این نمایش آمده است: مایکل افسر ارشد نیرو‌های هوایی است و در جنگ جهانی دوم بعد از آنکه متوجه می‌شود مافوقش قصد عملیات با بمب اتم دارد سعی می‌کند با افشای سند از این فاجعه جلوگیری کند، اما ... .

این نمایش تولید گروه «اغما» است و آراز دانش به عنوان مدیر پروژه و محمد شاهی‌پور به عنوان مدیر هنری این نمایش را همراهی می‌کنند. سایر عوامل این نمایش عبارتند از: دستیار اول کارگردان و بازیگردان: سوفیا جمالی، مشاور پروژه: لیلی سعیدی، مدیر روابط عمومی و تبلیغات: مریم رودبارانی، دستیار دوم کارگردان: مرتضی موسوی، مشاورهنری: حمیدرضا نورزاده، طراح حرکت: سارینا شاد، طراح صحنه و لباس: زهرا آمالی، طراح گریم: سما زارع، دستیار اول گریم: ملیکا دادرسی، طراح نور: فرشاد نصیری، اپراتور نور: نوید کهریزی، موسیقی: امیر تهرانی، مدیر صحنه: سارا ابراهیمی، مریم سعیدا، ساخت موشن: علی اشرفی، کارگردان بصری: سینا خدابخش، طراح گرافیک: سینا افشار، ساخت تیزر: علی بنایی.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر